HISTORIA DO CONCELLO

LENDAS CANAVAL · Rodrigo de Canabal RODRIGO DE CANABAL Era daquelas cando estaba vixente o chamado “dereito de pernada”. O Pobo llano asumíao a regañadentes, como aceptada era a condición de cada quen na sociedade: algo inmutable saido da vontade de Deus. Non era iste privilexio unha lei escrita, nen sequera unha norma consetudinaria recoñecida que permitía ós señores feudais deitarse coa noiva a mesma noite de bodas, mais algúns nobres reclamábanna para sí en moitas ocasións. Rodrigo gobernaba por aquelas o pazo de Camporrairo, unha pétrea construcción cun inmenso xardín a beira do Cabe, do que gustaba disfrutar como o facía aquela fermosa mañá de primavera. Non lonxe, na igrexa parroquial, noutro tempo pertencente a bailía templaria de Canabal, casaban dous mozos do lugar rodeados polos seus. Casarse por amor, ás veces, non era doado, pero eles conseguiran, non sen certas trabas, levalo adiante; e as estreiteces da vida campesiña, derradeiro eslabón que todos os demáis exprimían, víase docificada cunha boa compañía coa que aguantar os trafegos da existencia, na que non faltaban, a pesar de todo, a ledicia e a felicidade, malia que algúns só a centraran nun alén prometido do que nadie dera conta. Xa estaban os noivos na casa, cando chegou un criado de Rodrigo. -Dí o conde que esta noite veñas polo pazo-díxolle á rapaza cun ton autoritario. O mundo votouse entón enriba dos noivos. Xa non poderían pasar aquela noite xuntos e levarían consigo, para sempre, a magoa da inxustiza roendo no corazón. Pero, ¿q ue facer? Non ir era pecado, esí o quería Deus, repetía a rapaza. Máis o noivo non estaba desposto a deixala marchar, aquelo era un abuso, e por moi conde que fora eso excedía os seus dereitos. Non iría, ¡non e non! Ela insistía que non podía ser, que era pecado non acudir a chamada do conde, que mirara as consecuencias, que si mira que os señores sonche vingativos, decía a rapaza envolta en bágoas. Pero o afoutado rapaz non cedía. Cando xa era hora de marchar díxolle a noiva: -¡Non te preocupes que isto arranxo eu! Era ben noite pecha cando a rapaza, coas súa mellores roupas, petou na porta do pazo. Xa estaba o conde agardando na alcoba, iluminada pola luz morteciña e tarabela dunha vela. Mandouna espirse e, esí o foi facendo, despaciño, no rincón máis oscuro da estancia. Tan tímida e candorosa lle parecía, que encendía ainda máis a súa paixón. Desexoso, acercóuse para axudala cando, de súpeto, a rapaza, ata de agora recatada, cun movemento rápido, sacou un látigo de entre as roupas e diulle con el o conde con tanta forza que o esbarrigou no chan. -Non era quen tí pensabas-díxolle, poñéndose a cabalo del coas mans apretando as gorxas do conde. Non dés a alarma senón mátote eiquí mesmo. Perdooche a vida se me prometes non volver a abusar esí de ningunha noiva. Prometeullo Rodrigo e marchouse o xoven, disfrazado de muller, pasando diante da mirada burleira dos gardas sen que nadie se dera conta do engano. Din que tan avergoñado quedou Rodrigo e tan impresionado pola valentía e o amor do noivo, que, contra o que soe suceder, cumpliu a palabra, non volvendo nunca a reclamar o “dereito de pernada”. E din que aquelo quedou en secreto. Só os fillos daqueles xoves recén casados recolleron a história e a foron transmitindo de xeración en xeración os seus descendentes, algúns dos cales, ainda hoxe, viven en Canabal. *Carme do Vidal de Camporrairo--- Canaval--- 17-X-2006.